13 Haziran 2011 Pazartesi

Bu Yilin Civcivleri

Tavuk sayimiz zaten basedebilecegimizden fazla degilmis gibi yeni civcivler eklenmeye devam ediyor. Su anda civciv ve annelerini de sayarsak 5 ayri koloni, 5 farkli gezici kumes prototipinde yasiyorlar ve yemiydi, suyuydu, gezdirmesiydi, yemek artiklariydi derken bizi epey peslerinde kosturuyorlar.

Bu senenin civcivlerinin aramiza katilmasi oldukca macerali oldu. Ilk olarak daha once 2 kere bu isi yapan kadrolu anne tavuk nisan ortasi kuluckaya yatti. Altina 11 tane yumurta koyduk. Ardindan da mayis ortasinda ikinci bir tavuk gurk oldu.

Tavuklar 1-2 gun onceden kabararak dolasmalari ve cikardiklari "gurk gurk" seslerle (buralilarin deyimi ile gurkuldayorlar) kuluckaya hazirlandiklarini haber veriyorlar. Biz sonunda onlari bir aksam kumesin follugunda hala oturur durumda gorunce islemin basladigini anliyoruz. O aksam hava karardiktan sonra tavuk ve altindaki yumurtalari (bazilarini kendimizce daha iyi yumurtalarla degistirerek), kulucka suresinin geri kalani icin daha uygun bir mini kumese tasiyoruz.

Yumurta koyarken aklimiz sira iyi bir is yaptigimizi zannederek bazi cok iri yumurtalar koyduk, onlar hep cift sarili ve dolsuz cikti. Sonradan yaptigim okumalar cok iri ve cok kucuk yumurta koymayin diyor, aklinizda bulunsun.

8 mayista ilk parti civcivler cikti. Ama nedendir bilinmez, sadece 4 canli civcivimiz olabildi. Kalanlari merakla kirdik, 2 tanesi dolsuz idi. Digerlerinde ise farkli olusum evrelerinde olu civcivler vardi. Kimi sanki son gununde olmus. Cok uzulduk, biraz sorusturduk. Koydekilerin tahmini ya fazla kalkip yumurtalari soguttugu, ya da fazla yatip isiyi gerekenden yuksek tuttugu. Bana baska birsey var gibi geliyor cunku bu anne oldukca tecrubeli ve daha oncekilerden farkli birsey yapmadi. Gunde duzenli 1 kere 5 dakikaligina kalkip ihtiyaclarini gordukten sonra tekrar yumurtalarinin uzerine donuyordu. Biz bu sorunu tam tersine diger tavukta bekliyorduk cunku hayvancagiz ilk 4 gun hic kalkmadi. Kalan 17 gunde de yanilmiyorsam sadece 2 kez kalkti. Nasil dayandi aclik ve susuzluga inanilir gibi degil.

Asil macerayi bu ikinci tavukla yasadik zaten. Uzun uzun anlatayim. Bizim Datca'da hemen tum gun kalmak zorunda oldugumuz ruzgarli bir gun, ruzgar tavuklarin citlerini devirmis, bizim kulucka tavugun da ortusunu aralamis. 4 gun sonra ilk defa kalkan tavuk, saskinlikla eski kumese donup ordaki folluktaki yeni yumurtalarin uzerine oturmus. Biz aksam vakti donup yumurta almak icin folluklari dolasirken tavugu oturur bulunca baska bir tavuk daha gurk olmus sandik once. Sonra durum ortaya cikinca panige kapildik. Uzerinden kalkilan yumurtalardaki civcivlerin oldugune hukmettik. Tavugu tekrar eski yerine alip altina o gunun yeni yumurtalarindan 11 tane koyduk.

Ben yine de eski yumurtalari ampul altina koyup 17 gun beklesem belki yasiyor olabilecek 1-2 tane cikar mi acaba diye dusunerek biraz internet okumasi yapmaya karar verdim. Bu arada da iyice usumus olan yumurtalari bir ampulun altina koydum, yanina da bir termometre yerlestirdim. Okumalar biraz uzun surdu, bu arada ideal sicakligin 38 derece oldugunu ve nemin de bu surecte cok kritik oldugunu ogrendim. Donup termometreyi kontrol ettigimde isinin son deger olan 60'i coktan gectigini gordum. Once donan civcivleri simdi de bir guzel pisirmistim galiba. Yumurtalarda yasayan civcivden umit kesince bunlari bari pisirip hayvanlara verelim dedik. Ocagin uzerinde alti yanan bir tavaya ilk yumurtayi kirdik, dolsuzmus. Ikincide kan pihtisi gibi birsey gorduk ki bekledigim kabaca boyle birseydi. Tuh deyip bir tane daha kirdik. Bu sefer daha damarli birseyler cikti icinden. Biz ne olup bittigini idrak edene kadar 2 tane daha kirdik ve egilip yakindan baktigimizda 3 tane yumurtada, olusmus kalp hucrelerinin atmakta oldugunu farkettik. Ne hale geldigimizi tahmin edersiniz. Bu travmadan ogrendigimiz onemli bilgi civcivlerin sandigimizdan cok daha dayanikli olduklari idi. Hemen kalan 6 yumurtayi tekrar annenin altindaki 11'in 6'si ile degistirdik. Fakat boyle yaparak tavugun altina 2 farkli parti yumurta koymus olduk, 4 gun ara ile. Ama o an itibari ile " dur bakalim ne olacak" demekten baska elimizden gelen birsey de yoktu.

Sonunda ilk partinin 21 gunu doldu. Her gidip gelmemizde annenin altinda bazi kafalar goruyoruz ama kac tane oldugunu sayamiyoruz bir turlu. Sonunda anneyi soyle hafif iteleyip altindaki 4 civcivi saydik. Bir yumurta da hafif catlamisti ama 1 gun sonra hala cikamadigini gorunce yardim edeyim dedim. O sira henuz mecbur kalmadikca mudahale etmemek gerektigini bilmedigimden galiba iyilik yapayim derken kotuluk yaptim. Yumurtanin kabugunu bir cimbizla biraz kirdim ve yumurtayi geri biraktim. Birkac saat sonra kontrol ettigimde civcivin cikmis oldugunu fakat gobek kordonu gibi kanli birseyin arkasindan sallandigini gordum. Diger civcivler hayvana pek rahat vermiyordu, o yuzden hemen ampul altinda bir kutuya aldik ama ne yazikki yasatamadik. Bu kotu deneyimden sonra bu konuyu daha iyi arastirmaya karar verdim. Zaten tavuk ikinci gununde, ilk parti civcivlerini gezdirmeye baslayip kalan yumurtalari terkedince kalanlarla ugrasmanin bize dusecegi belli olmustu.

Karavanda bu isi icin kullandigimiz ampul sabit yukseklikte oldugundan isiyi kutunun altina koydugumuz kitaplari artirip azaltarak sabit tutmaya calistik. Hemen her yarim saatte bir kontrol edip ayarlamalar yapmak gerekiyordu. Evden uzakta oldugumuz saatlerde ya da gece uzun sure bakamadigimizda isinin 45'e kadar ciktigi ya da (bir elektrik kesintisi sonrasi) 25'e kadar dustugu oldu. Nem olayini da hic kontrol edemedigimizden benim hic umidim yoktu ama 20. gunde yumurtalarin icinden sesler gelmeye basladi. Tabii bu dakikadan sonra isiya cok dikkat etmeye, kutunun kenarlarina nemli bezler asmaya falan basladik. Bir sure sonra 2 yumurtada ilk catlaklar olustu. Artik neredeyse yumurtalarin yanindan ayrilmiyoruz.

Ozellikle civcivler yumurtayi kirarken nem cok onemli cunku ic zar nemsizlikten musambaya donuyor ve civciv bunu yirtamadigindan sonunda bitap dusup olebiliyor. Ben elde damlalik, surekli acilan catlaklardan iceri su damlatiyorum. suyun degdigi yerlerde beyazimsi zar bir anda saydamlasiyor ve icindeki damarlar belirginlesiyor. Ic zar tamamen damarlarla kapli ve civciv cikarken bu zari deldikce kan yavas yavas bu damarlardan cekiliyor ve civcive donuyor. O yuzden yumurtayi kirma islemine hizli bir sekilde yardim etmek civcivi olduruyor.

Daha onceki kotu deneyimden dolayi kendimizi tutup epey bir saat bekledik ama civcivler ilk catlatmalari fazla ilerletemeyince yardim etmeye karar verdik. Butun bir gece suren dogum olayi bu sekilde basladi.



"Bir yumurtayi al, kafifce kirigi genislet, damlalikla su damlatip damarlarin ici bosalanlarini belirle, zari o tarafa dogru birazcik yirt, nemli tutmak icin islak gazli bezleri kirigin etrafina sar ve yumurtayi yerine koy" islemini diger 5 yumurta icin (6. cok iri yumurtada hic ses/hareket yoktu, sonradan dolsuz oldugu cikti zaten) defalarca kere tekrar ettik.



Sonunda 5'i de cikabildi ama ozellikle bir tanesi cok bitap bir halde idi. Ayaga kalkmasi digerlerine gore cok uzun surdu. Ben yasayacagini hic tahmin etmiyordum ama sonunda o da pacayi kurtardi.





2 gun kutu icinde baktiktan sonra civcivleri annenin basina atma hesaplari yapmaya basladik cunku bizim icin diger tum isleri engelleyen bir angarya haline gelmeye baslamisti isi kontrolu. Elektrik kesintilerinde bir pet siseye sicak su koyup, onu da bir coraba sokup yanlarina koyuyorduk.





Ucuncu gun aksama dogru korka korka bir tanesini anne ve 4 civcivinin yanina koydum. Bir taraftan da bir saldiriya karsi tetikteyim cunku tavuklar bazen baska civcivleri oldurebiliyor. Ama sagolsun bizim anne hic sorun cikarmadi, hemen kosup diger dordunu de yanina getirdim. Sonra aksam bir baktim hepsi annenin altinda uykuya gecmis. Ertesi sabah erkenden kontrolumu yaptim, acaba anne biraz buyuklerle gezerken kucukleri usutecek mi diye ama kendisi bu isi gayet iyi becerdi, 9 civcivini 2 haftadir gayet sorunsuz uyutuyor, gezdiriyor, yediriyor, onlara eselenmeyi ve bocek yakalamayi ogretiyor.



Tavuklarin civcivlerine ne kadar duskun oldugunu gormeniz lazim. Onlari korumak icin kendilerini tehlikeye atmaktan cekinmiyorlar. Su anda tek dikkat etmemiz gereken 2 annenin gezinti sirasinda karsilasip kavga etmelerini engellemek. 1-2 kapismadan sonra onlar da biribirlerine pek yaklasmamayi ogrendiler zaten.

6 yorum:

Meyvelitepe dedi ki...

Hayırlı olsun yeni civcivler, nefesimi tutarak okudum doğrusu. Anne tavukların ne kadar koruyucu olduklarını tecrübe etmiştim köpeciğimiz sayesinde:) Bir tavuğun yerden hiç olmadığı kadar havalanıp, burgu şeklinde uçarak savunmaya geçişini şaşkınlıkla izlemiş, Köpüğü de zor kaçırmıştım:))

Pinar dedi ki...

Bizim yeni yetme horozumuz asil horoz gormedigi vakitler hareme yanasinca ve bunu baba horoz farkedince, aralarindaki Matrix vari ucuslari seyretmek pek keyifli oluyordu!:)

nihal dedi ki...

hay allah çok badire atlatmışsınız ama 9 tane civciv kurtarmak yine iyi bir rakam.. yine de altı yanan tavada yumurtaları denemenize çok güldüm, marketten alınan dölsüz yumurtalarda bile tedirgin olurum her seferinde, siz çok yaşayın emi :)

Hüzün Sensiz Yapamam dedi ki...

Merhaba,
bizde köyümüzde kaz, tavuk ve hindi civcivleri bakardık.

Anaçlar kulaçkaya yattıktan sonra belirli aralıklarla yumurtada civciv olup olmadığını kontrol edebilir ve bu yumurtaları eleyebilirsiniz.
Böylelikle hem anaç yorulmamış ve boş yumurtaya uğraş vermemiş olur, hemde siz yavrular çıkarken hayal kırıklığı yaşamamış olursunuz.
Bu kontrol dediğim işlem;
günümüzde kullanılan bir nevi ultrason gibi birşey,
bunun için kümese veya biraz daha karanlık bir ortama sızan loş bir ışağa ihtiyacınız var.
Yumurtaları bu ışığa doğru tutarak
içerdeki canlı kitleyi rahatlıkla görebilirsiniz.
Hatta yumurtaları kırmadan da bu işlemi yapabilir ve oluşmaya başlayan canlıyı görebilirdiniz.

Kolaylıklar diliyorum...

Berceste dedi ki...

Anne her yerde anne iste, yavrusunu elletmeyecek. Ama siz de anne kadar emek vermissiniz dogrusu. Saglikla buyusun minikler :)

Bu arada Matrix vari ucuslar gozumun onune geldi ve gercekten oyle yaptiklari icin cok guldum :)

ZTBB'de horozun teki de beni oyle kovalamisti ya :P Saskin ben bir de anlamadim kovalandigimi, fotograf cekip durdum, bu niye ayagima basip duruyor ki dedigimde esim kacsana, kovaliyor seni deyince aklim basima geldi. Allah'tan gagalamamis beni!

tugrul dedi ki...

Yumurtalarin icine isikla bakma isini son gununde yapmistik ama daha once yapip bos olanlari almak aklima gelmemisti dogrusu. Daha az sayida yumurtanin uzerinde anne daha rahat oturur herhalde, tesekkurler.