Katmanli Toprak Ortusu (Sheet Mulching)

Yaz sonu/guz ekimi icin adaciklarimizi hazirlamaya basladik. Katmanlar halinde topragi orterek iclerini dolduruyoruz, hic toprak yok! Bu teknik tamamen dogada humusun olusmasini model aliyor. Bir tasla birkac kus vurup ayni anda klasik tarlayi dikime hazirlamanin pek cok problemini cozuyor. Bu problemler ne idi hatirlayalim:
1. Surmek, capalamak icin varsa serili damlama hortumlarin kaldirilmasi ve diger hazirlik isleri (extra is!)
2. Surme, capalama (extra is + topragin icindeki mikrocevrenin zarar gormesi + fazla havalanmadan dolayi topragin ust katmanlarindaki organik maddelerin fazla hizli curumesi ve bitkilere dikim sonrasi fazla ama kisa sureli besin saglamasi - insanin bir porsiyon tatli yiyip kanindaki seker seviyesini firlatmasi gibi)
3. Ariklar cekilmesi (extra is!)
4. Damla sulamalarin serilmesi (extra is!)
5. Dikim sonrasi periyodik olarak yabani ot mucadelesi (extra is, hele kimyasallar kullaniliyorsa iyice kotu!)
6. Ariklar arasinda dolasirken surekli basarak topragin zamanla sikismasi
7. Bitkilerin desteklerinin her sene takrar tekrar ve derme catma yapilmasi (extra is + yetersiz cozum)

Ada yaklasimi bunlarin hepsine karsi harika bir yontem (henuz teoride, pratikte sonuc ne olacak ileride gorecegiz). Bir kere yaptiktan sonra tek yapilmasi gereken uzerine organik madde ilave etmek. Ustelik ilk yapimi bile bence diger yontemin hazirlik asamasindan daha kolay ve eglenceli. Ortaya kalici birsey cikartmanin tatmini de cabasi.

Katman toprak ortusu yapmanin biraz farkli yontemleri olmakla birlikte bir miktar okumadan sonra vardigimiz sonuc su: Yeterince kalin olup yesil ve kahverengi materyalleri sira sira dizdikten sonra detaylar cok da onemli degil. Bu konuda guzel bir kaynak oneriyorum.

Kahverengi (yani karbon agirlikli) materyaller:
* Talas
* Peat moss
* Kuru yapraklar
* gazete/mukavva/karton
* Misir saplari
* Saman, bicilmis ot
* Cam igneleri
* Agac kabugu parcalari, ogutulmus/parcalanmis agac

Kahverengi olarak kiyida birikmis yosun da oneriliyor. Bazi yerlerde kullanmadan mutlaka tuzunu yikayin, bazi yerlerde de hic gerek yok diyorlar. Eger kullanmayi becerebilirsek sonsuz bir toprak ortusu kaynagi bulmus olacagiz.

Yesil (azot agirlikli) materyaller:
* Cay
* Meyve, sebze artiklari
* kompost edilmis ciftlik gubresi
* Bicilmis cim
* Tohumu olmayan yabani ot.



Biz su sekilde yaptik:

1. Adalarin yapilacagi yerlerdeki otlari kisa kesmemiz bekleniyordu, capalamadan. ancak biz burayi aylar once (cahiliye devri!) capalamistik. Ama yine de biraz ot cikmis, onlari diplerinden kestik. Normalde capalama yok, istenirse yaba - burada dirgen diyorlar - ile saplayarak biraz havalandirilabilir ama toprak asiri basilmis degilse gereksiz is yapmaya hic gerek yok. Amac orta vadede bu isi bakterilere, mantarlara, boceklere, solucanlara yaptirmak :-)
2. Adalarin sinirlarini cevirdik. Herhangi bir materyal olabilir, en sik gordugum tahta, kutuk, vs. Biz aralikli tugla ile cevirdik. Hem maliyet acisindan hem de kolay olsun diye aralarini bos biraktik cunku etrafinda hic birsey olmayan yukseltilmis adalar bile oluyor. Bakalim bu aralardan tasma, dokulme vs. olacak mi! Bu tuglalarin deliklerini direkler sokup bitkilere destek yapmak ve belki daha sik olarak ruzgara karsi korumak icin kullanacagiz. Tuglalarin yuksekligi 18 cm. Aslinda bunun 2 kati kadar olsa iyi ama biz bunlarin icini ancak doldurabildik (malzeme cok gidiyor), ileride gerekirse yukseltiriz diye dusunduk. Bu katmanli toprak ortme yoteminin gorebildigim tek problemli yani, yeterli katman malzemesi bulabilmek.
3. Topragi iyice suladik
4. En alt kata karton kutulari acip serdik, uzerine de gazeteler. Bu katmanin gorevi, gunes isigini curuyup yok olana dek uzun bir sure keserekaltindaki otlarin buyumesini engellemek.
5. Karton/gazete kahverengi materyal oldugundan sira yesilde. Elimizde varsa meyve/sebze artigi, yoksa keci gubresi. Kabaca 2 parmak kalinliginda.
6. Sira kahverengide: 2 parmak civari saman
7. Bir katman daha keci gubresi, bazi durumlarda yabani ot ya da bamya toplarken kestigimiz bamya yapraklari vs (yesil kategoriden ne bulursak)
8. Uzerine bir katman saman
9. En uste de aslinda ayni katmana devam olarak kurumus ot ya da cam igneleri (saman az da olsa ucusabilir diye) koyduk.

Katmanlar arasini surekli islattik. Bitirdikten sonra da bolca suladik. Bu is dikimden haftalar/aylar once yapilabilecegi gibi, hemen ayni gun de dikilebiliyor. Biz 3 hafta kadar once bunun kucuk bir modelini yapip 3 guz domatesi fidesi dikmistik. Hatta dikerken biraz kafamiz karismisti, toprak yok, nereye dikecegiz diye! Sonra yine birkac farkli kaynaktan ogrendiklerimzi sentezleyerek soyle bir dikim yaptik:
En ust katmani alttaki gubre katmanina da ulasacak sekilde araladik. Icine fideyi yerlestirip, kokunun etrafina bir avuc toprak serptik. Kenara ayirdigimiz samanlari/otlari tekrar dibine kapattik. Su anda gayet sagliklilar.

Katmanli toprak ortusu yaklasiminin belki en guzel yani, bitkinin besininin katmanlarin icinde kendiliginden olusuyor olmasi. Boylece klasik tarimin aksine topraktan urun aldikca topragin kalitesi artiyor. Ayrica mutfak artiklarini degerlendirmek icin compost kutusu vs. yapmaya da gerek yok

Dikim sonrasi duzenli araliklarla adalardaki durumu paylasmaya calisacagim, bakalim yapani ot sorununu soyledikleri kadar iyi cozebilecek mi. Bu konuda sorunlar yasayabiliriz cunku bahcedeki cogu tohumlu kuru otlardan kullandik! Gerci onlari permakultur felsefesini uygun olarak birkac hafta kumesin altina serdik, tavuklar tohumlari toparlasinlar ve bu arada gubrelesinler diye ama bu ne kadar verimli oldu bilemiyorum. Koydugumuz otlarin saplari biraz fazla kalin ve sertti, tavuklar cok iyi eselenemediler gibi geldi bana.

Umarim bitkilerimiz Meyvelitepe'ninkiler kadar mutlu olurlar adalarinda.