20 Ekim 2009 Salı

Duzensizligin Duzeni

Teknolojinin ilerlemesi ile dogadan koptukca ve biribirini dik kesen sokaklari ve dikdortgen prizmasi apartmanlari ile sehirler insaa ettikce duzenlilik ve duzensizlik kavramlarini da tersine cevirmisiz. Sokaginizda apartmanlar arasinda kalmis bos bir apartman arsasini dusunun. Uzerinde belki 5-6 yildir bitkilerin kendi kendine yetistigi bu alan cogumuz icin son derece duzensiz ve pis bir yerdir. Birsuru yabani ot ve luzumsuz cali bize nasil da cirkin gorunur. Yanlislikla yolumuz oraya dusse adini bilmedigimiz korkunc!!! bocekler ve orumcekler karsilar bizi. Hatta dunyada pek cok belediye bu tip yerlerdeki tum bitkileri temizlemeyi kendine is edinmistir, mahalle sakinleri de bu duzensizlikten kurtulmaktan cok memnundur.

Cogu zaman kendimize ev/bahce yapmak uzere bir arazi aldigimizda da ilk yaptigimiz budur zaten. Agir is makineleri ile araziyi duzlemek, uzerindeki tum ise yaramaz bitkileri, calilari ve agaclari kesip atmak ve ondan sonra yarattigimiz piril piril duzlukte basrolu cim alanlara vererek duzenli bir bahce kurmak.

Olaya doganin gozu ile baktigimizda ise ortaya tamamen ters bir tablo cikiyor. Daha once yaralanmis/hirpalanmis topragi tekrar verimli hale getirmek icin en once arsaya kosan ve bizim cogunlukla yabani ot diye adlandirdigimiz mucize bitkiler derin kokleri ile yapraklarina besin depoladiktan sonra omurlerini tamamlarken geride kendilerinden oncekinden cok daha verimli bir toprak birakiyorlar. Boylece yerlerini yavas yavas daha buyuk calilara ve belki kucuk agacciklara birakirken ve bunu yaparken yuzlerce irili ufakli hayvana ev sahipligi yaparken, yani yavas yavas inanilmaz karmasiklikta bir DUZEN kurarken, aniden ortaya cikan insan aslinda oldukca barbar bir sekilde bu duzeni mahvediyor. Yerine koydugu duzen ise aslinda doga acisindan muthis bir duzensizlik. Sadece irili ufakli hayvanlarin degil, bitkilerin de yasam alanlari darmadagin oluyor. Saglikli buyumeleri icin bitki ve hayvanlar arasinda gerekli yuzlerce karmasik iliski agi parcalanmis oluyor. Bu yuzden de bizim yarattigimiz DUZENLI bahcelerde doganin yarattigi ve kendi ayaklari uzerinde duran ve hergecen gun kendini daha da zenginlestiren duzene ters olarak bir fakirlik ve aslinda duzensizlik var. Zaten insanin surekli destegi olmadan (yabani ot temizleme, gubreleme, sulama, ilaclama) ayakta kalamiyor yarattigimiz "duzenli" sistemler.

Eger bitkilerimiz ve bunlarin davet ettigi bortu bocek biribirini desteklesin, korusun kollasin ve sonuc olarak bize onlarin meyvelerini yiyip guzelliklerini seyretmekten baska bir is cikarmasin diyorsak bahcelerimizi tasarlarken dogayi ornek alalim. YUzlerce yildir hic bakim olmadan surekli zenginlesen bir ormanin ilk bakistaki duzensiz gorunusunun altidaki inanilmaz karmasikliktaki duzeni sezelim. En basta Ingiliz'ler olmak uzere son birkac yuzyilda basimiza bela edilen sira sira sekillendirilmis bitkiler ve genis cim alanli bahcelerin gercek duzensizliklerini gorelim.

Evet duzenli bahceler cok guzel ama insanin aptalcasina duzeni ile degil, doganin surprizlerle dolu karmasik duzeni ile...

2 yorum:

okivanc dedi ki...

Cok guzel bir saptama... Bizim yakindaki son derece duzenli parkta "Dogal Alan" tabelasi konmus ve oldugu gibi birakilmis yerlerin neden oyle oldugunu cok guzel anlattin simdi. Devrilmis agaclar, bir suru bocek yilan ve baska turlu mahlukatin bulundugu les gibi kokan yerler. Haftada uc defa is cikisi gidip o parkta kosuyoruz. Parkin cevresinde uc metre eninde beton bir kosu/bisiklet yolu var. Yol cogu zaman iki yani da super duzenli cim ekilmis yerlerden geciyor. Yalniz 4-5 yerde uzun uzun, bu dogal halinde birakilmis alanlarin icine girip cikiyoruz. Bir anda insanin yuzune sinekler bocekler carpmaya basliyor, hafif nemli bir ortam ve buram buram bir koku. Once sanki les kokusu gibi geliyor ama biraz dikkat edince agaclarin, topragin ve aslinda curuyen organik malzemenin dogal kokusu oldugunu anliyor insan. Ozellikle tam gun batimina yakin oradaysak agaclarin icinden bir hareket ve hisirti sesi geliyor. Bunlar geceyi orada gecirmeye hazirlanan kuslar. Sehrin gobeginde park alani yaparken bu dogal yerleri oldugu gibi birakmayi bilen plancilarin en azindan dogru yolda oldugunu anliyorum simdi.

tugrul dedi ki...

Ne guzel bir ornek! Soyle bir calisma cok guzel olmaz miydi? Siz hem dogal yerden hem de cimenli ve DUZENLI taraftan birer yer secip her ay ayni yerlerin duzenli olarak fotografini cekiyorsunuz. Teori dogru ise dogal yer her gecen yil az da olsa cesitlenmeye ve olgunlasmaya devam etmeli. Tabii diger tarafi da insan eliyle enerji ve caba harcayarak ayni sekilde tutmaya calismak gibi bir cabaya da tanik oluyor olmalisiniz.

Sonunda harika bir slide show cikardi bence!