Ingilizcede "tree hugger"; dogayi seven, korumak isteyenleri asagilamak amaciyla sikca kullanilan bir terim. Turkceye "agac kucaklayan" diye birebir tercume edilebilir. Gecenlerde bir makalede bu terimin ortaya cikisi anlatiliyordu. Sizce bu terim ne zaman kullanilmis ilk? Benim ilk tahminim 60lar olmustu. Yanlis! Siz de eger o civarlarda tahmin ettiyseniz, gidin geriye. Cooook daha gerilere, ta 1730'a.
Hindistan'da bir kasabada, bir sarayin yapiminda kullanilmak uzere kesilmek istenen agaclarini korumak isteyen Hinduism'in Bishnois sektine bagli 294 erkek, 69 kadin icin kulanilmis bu terim ilk. Ve gercekten de bu insanciklar ormancilar tarafindan agaclara sarili sekilde katledilmisler. Olumleri bosa olmamis, herhangi bir Bishnoi koyunde agac kesimini yasaklayan bir karar yayinlanmis. Su anda kalani tamamen col olan bu bolgede bu koyler, agaclariyla birer vahaymis. Bununla kalmamis, bu olay 70lerde kuzeydogu Hindistan'da "Chipko" (yapisma, sikica sarilma) hareketine de ilham kaynagi olmus. Bir grup koylu kadin, kesilmek uzere isaretlenmis agaclarin cevresinde sarilarak halka olusturmuslar. Birkac yil icinde bu taktik tum Hindistan'a yayilmis. Sonunda Himalaya bolgesinde agac kesme konusunda zorunlu reformlara yol acmis.
Siddet icermeyen pasif direnisi ifade eden bu terimin simdilerde asagilamak amaciyla kullaniliyor olmasi da bir taktik olsa gerek! Isin kotu tarafi makalenin kalaninda dogayi, dogal yasami koruma amaci guden bazi gruplarin Brezilya'da, Zimbabwe, Kongo ve Malawi'de silahli, siddete dayanan yontemler izledigi ve bunun zaman zaman yerel insanlarin kazayla olmelerine yol actigi, ve bu sebeple de yerel destegi kaybettiginden bahis vardi.
Makale su paragrafla bitiyordu:
"Insanlarin yasadiklari topragi korumak istemesi hic de sasirtici degildir. Ve Bishnois'ler ve Chipko hareketini baslatan insanlarda oldugu gibi, cogu zaman topraklari icin hayatlarindan vazgecmeye razidirlar. Kusandiklari silah ise sadece kendi iki kollaridir."
Makalenin orijinalini burada okuyabilirsiniz.
Kayıtlar
6 yorum:
Hindistan'da yasanmış olaylar gerçekten çok etkileyici. Goz gore gore katletmisler demek onca insanı. Bırak dogayı, insanı bile göz ardı edebilen bir sistem var(mış) demek ki! Yazık, çok yazık. Turkiye'deki HES'lere direniş de tree hugging e güzel bir örnek. Yerel örgütlenmelerle varılacak bir yerlere, sistemi değiştirmek icin tabanın harekete geçmesi lazım.
Tree Hugger'in asagilayici anlamda kullanildigini bilmiyordum. Ben severim kendilerini. Hikaye ilgincmis, deyimin pasif direnisle ilgisi oldugunu da bilmiyordum.Tesekkürler paylastigin icin Pinar.
Pinar'cim, konuyla pek alakali degil ama eger biliyorsan bana bir de su "Ocagina incir agaci dikmek" lafinin kaynagini yazabilir misin? Bizim yakindaki nursery'ye Turk inciri fidanlari gelmis. Alsak da arka bahceye diksek mi diye dusunurken, acaba koklerini temelin altina dogru uzatip istenmeyen birseyler mi yapiyor diye icime bir suphe dustu.
Onder'cim, tam olarak o atasozunun kaynagini bilmiyorum. Ama kok sistemini internette soyle bir arastirdim. Incir agaci cok hizli buyuyen ve yayilmaci giden kok sistemi yuzunden ancak cok buyuk bahcelerde dikilmesi onerilen bir agacmis.
http://en.wikipedia.org/wiki/Common_fig
Chipko'nun da öncesi varmış demek ki. "Tree hugger"ların batı kültüründe hippi gibi algılanmaları ve aşağılanmaları da çok ilginç. İncir ağacı sohbetine de elimde olmadan maydanoz oluyor ve deyimle ilgili bir açıklamanın linkini de eklemeden duramıyorum(sonunda bence biraz saçmalamış ama hiç yoktan iyidir:)
http://www.turkishstudies.net/Makaleler/845217378_99-%C3%B6z%C3%A7am%C3%A7imen1736(D%C3%BCzeltme).pdf
Pinar'cigim ve Meyvelitepe, ikinize de cok tesekkurler. Link'leri okuyunca arka bahceye incir agaci dikmetken hemen vaz gectim. Zaten bu kurak iklimde binalarin temelini islak tutmak icin surekli sulamamiz oneriliyor, bir de cok su seven incir agacini dikip isi iyice zorlastirmayalim.
Yorum Gönder