Permakulturun alt basliklarindan olan dogal tarim haliyle gundelik zamanimizin buyuk bir bolumunu aliyor. Cogu insan icin de genellikle boyle oldugundan permakultur konusulurken ister istemez cogunlukla tarimdan bahsedilmeye baslaniyor. Bu konuda genel permakultur kitaplarindan daha derine inen ve bircok sorumuza cevap veren bu kitabi, isin tarim (daha dogrusu sebze bahcesi) yonuyle ilgilenen herkese tavsiye ederim.
Bu kitapta ana aktorler tavuklar. Linda tum bahcesini tavuklari dusunerek tasarlamis. Bu sene ziyaretimize gelen bir permakultur kurs arkadasimiza tavuklarla sebze bahcelerinin gecimsizliginden sikayet ettigimde bana bu kitaptan bahsetti, ardindan da sagolsun bir kopyasini yolladi.
Linda'nin bahcesi sekilde goruldugu gibi minik dairesel sekillerden olusan dev bir daire (capi 14m.) Bu seklinden dolayi mandala deniyor bu bahceye. Bu buyuk daire seklindeki bahceden birden fazla da olabilir ama hepsinin isleyisi ayni.
Sekilde dairenin dis sinirindaki beyaz yuvarlaklar meyve agaclari. Bu bahcenin en guzel yani meyve ile sebzeyi bir araya getirmesi. Dairenin dis kenarini olusturan acik gri bant, sebze bahcesini disaridan isgalci otlara karsi koruyan sinir bitkileri. Ayrik ile girdigim inatlasmayi bu sekilde kazanamayacagimi anladigimdan bu yaklasim bana ilac gibi geldi. Calisip calismayacagini henuz tam bilmiyorum ama en azindan deneyebilecegim bir yontem var artik. Bunun detaylarina birazdan gelecegim.
Daha koyu gri yilan gibi kivrilan alan ve en ortadaki mini goletin etrafindaki bant sebze bahceleri. En koyu gri/siyah ise yollar. Sebze bahceleri ile agaclarin altina dogru gordugunuz beyaz cemberler ise, gezici tavuk kumesinin 15 gun boyunca yerlestirildigi alanlar.
Yuvarlak seklin hikmeti su: belli bir alan icin minimum cevre daire ile elde ediliyor. Boylece disardan isgalci bitkilere karsi korunacak hat en aza inmis oluyor. Ayrica boyle bir bahcede yurume yollari da birim bahceye erisme acisindan en aza indirilmis duurumda, yani patikalarla degerli toprak alani harcanmamis oluyor. Ancak bahcenin boylesi bir daireye elvermedigi durumlarda daha farkli sekiller de mumkun. Ornegin bizim dusundugumuz alanin ortasindan bir yagmur hendegi gectiginden biz de bir miktar degisiklik yapmak zorunda kalacagiz.
Sistem soyle calisiyor:
Dairenin etrafina ot isgaline karsi kendisi yayilmaci olmayan ve yine ot ailesinden bitkiler dikiliyor (seker kamisi, limon otu). Ben burada ayrica ruzgar kesicileri de kullanmayi dusunuyorum, boylece bizimki gibi ruzgarli bir memlekette bahce gayet korunakli bir hale gelecek. Ayrica yine bu bantta ya da hemen disinda burada kendiliginde yetisen kimi calilari dusunuyorum, yine hem fiziksel bir sinir, hem de bahcenin hemen kiyisinda bol cicekli dogal bir habitat yaratmak acisindan.
Kubbe seklinde gezici tavuk kumesi, sekilde gosterildigi gibi sebze bahcelerini ortalayacak sekilde ve agaclardan birinin altina gelecek sekilde yerlestiriliyor. Sebze bahcelerinin arasinda kalan ve dairenin merkezine dogru biraz giren acik gri alanda tavuk yem bitkileri ekiliyor, nohut vs. Tavuklar bu alanda 15 gun kaliyorlar ve bu sure icinde hem buradaki varolan bitkileri yiyorlar hem de bizim hergun atacagimiz kova kova mutfak atiklari, sagdan soldan bulunan bitkileri, vs. Tavuklara bitkisel atiklari atarken bunlarin hepsinin ille de tavuklarin sevdigi seyler olmasi gerekmiyor. Sogan kabugu, limon kabugu gibi tavuklarin ellemedigi seyler de atiliyor. Burada amac 15 gun boyunca tavuklarin surekli eselenerek bu atiklari kendi gubreleri ile karistirarak kompost haline getirmeleri. Bu arada da varolan yabani ot tohumlarini tuketmeleri. Bir taraftan da meyve agacindan toplanamayan, dokulen, kurtlanan vs. meyveleri yiyorlar.
15 gun sonra gezici kumes bir sonraki alana kaydiriliyor, tavuklarin ciktigi alanda hemen ekim/dikim yapiliyor. Bu sekilde tavuklarin bir mandalayi bitirmeleri 3 ay suruyor. Ama 3 ay sonunda genellikle ilk bahcede hala sebze var. O yuzden genellikle bir gezici kumes 2 mandalayi hallediyor ya da ikinci 3 ay boyunca bahcede baska yerlerde geziyor. Bu sekilde 6 ay sonra ilk bahceye geri donuyor, oradaki kalan sebzeleri tuketiyor ve atiklari kompost ediyor ve dongu bastan basliyor.
Tavuk kumesinin ortmedigi bahce alanlarinda ise (dairenin kenarina en yakin bolgeler) Linda kendisi kompost yigini yapiyor. Bu hem oradaki yabani otlarla mucadele icin ise yariyor, hem de bahcenin ihtiyac duyacagi kompost tam da ihtiyac duyulan yerde kullanima hazir oluyor.
Anlayacaginiz gibi burada zamanlama cok onemli, hangi bahcedeki urun ne zaman olgunlasacak, ne zaman toplanacak, tavuklar ne zaman buraya girecek, kompost yapimi ne zaman bitip onun alani dikime hazir hale gelcek, vs. Bunlar ile ilgili bazi ornekler var kitapta ama ben bunu bizzat denemeden bu konularda daha fazla detay veremeyecegim. Simdilik genel fikir ile tanismis olun, isterseniz kendi denemeleriniz yapmaya baslayin. Biz de kendi denemelerimizde ilerledikce sizinle sonuclari paylasiriz.
Sistemin kalbi tavuklarin kumesi ise bir sonraki yaziya...
Kayıtlar
7 yorum:
tam da diyecektim ki denemeden tam reçete vermek zor diye aynı şeyi yazmışsın.
ayrık otlar konusunda, acaba sebze adaları faydalı oluyor mudur? meyvelitepe'nin ve arkadaşımın şile'de bir bahçesi var ondan gelen resimlerde sebze adalarında pek ayrık ot yokmuş gibi gördüm.
Sebze adalari kesinlikle cok faydali oluyor. Burada yine onemli olan sinirin korunmasi. Eger adalar yeterince yukseltilmis ise ve sinir malzemesi otlarin kolay kolay asamayacagi sekilde secilmisse ot sorununa buyuk faydasi oluyor.
Tavuklarla sebzeleri bir araya getirecek bir çare düşünüp dururken ne güzel denk geldi. Önümüzdeki yıl sebze yataklarını yerleştirmeyi düşündüğümüz yerde, o büyüklükte bir alan bulmak zor, ama boyutlarda bir ayarlama yapılır herhalde. Kitabı bir an önce edinmeli.
Teşekkürler,
Sevgiler
Ahlatdede
ayrik otu ve limon otunun latincesi yada ingilizcesini soylebilirmisin turkce bir suru otu limon otu deniyor? verbena mi kasdedilen? Bir de kac tane tavuk bu isi goruyor? sevgiler
Beste, ayrik otunun ingilizcesini epey bir arastirdik. Aslinda turkcede rizomlarini atarak buyuyen her turlu cime ayrik demisiz. Bizdeki ayriga en yakini "bermuda grass" gelmisti.
Bahsedilen limon otunun ingilizcesi ise "lemongrass".
Yazida olcumleri verilen kubbe kumes 12 tavugu barindirabiliyor. Yalniz bizim kubbe kumes yapim yazimizi oku, pek umdugumuz gibi olmadi. Malzeme mi, Datca'nin havasi mi, yoksa tasarimda mi bir problem var emin degiliz!:)
istanbul'da da limon otu yetistirmistim bayilirim onunla yapilan yemeklere burada bir kac kokum var ama kisin iceride:) kumes ici icin biraz daha bekleyecegim o kadar buyuk degil bizim bahce birde sebze bahcemiz ortak ikna etmek zaman alir ama fikre bayildim:)
Yemek tarifin varsa, isterim!:)
Yorum Gönder